Bir kelimenin anlamı, iki farklı açıdan ele alınabilir; felsefi ve dilbilimsel olarak. Felsefi yaklaşım, kelimeler ve bunların gönderenleri arasındaki ilişkiyi ele alır. Dilbilimsel yaklaşım ise, dilin yapısı, düşünce ve anlam arasındaki karşılıklı bağlantılara odaklanır. Hangi yaklaşım doğrudur diye sormak yanıltıcı olabilir. İki yaklaşım da bir kelimeyi anlamak açısından önemlidir.
Bu felsefi ve dilbilimsel anlamlandırmalar, yoğunluklu olarak iktidarın etkisine açıktır. Bu durum yeni bir olgu değil, dilin ortaya çıktığı zamandan bu yana devam eden bir süreçtir. Anlamın oluşmasında iktidarın etkisi belli bir zamanda olmuş bitmiş de değildir. Bu etki süreklidir.
Bu durum, her “şeyin” anlamının iktidar tarafından belirleniyor olduğu anlamına gelmez. Ama iktidarın amacı, her “şeyi” belirlemektir. Böyle düşünüldüğünde, somut alanda iktidara karşı mücadele, anlam dünyasında da sürmelidir. İktidarlı ilişkilerin olmadığı, otorite mekanizmalarının etkisinden uzak kelimeleri, terimleri, kavramları hatırlamak iktidarın tüm bunlara yönelik bilinçli manipülatif etkisini kırmak adına önemlidir.
Anarşist Terimler Sözlüğü’yle ilgili bu köşeyi, iktidar ve anlam arasındaki ilişkiyi açık bir şekilde ortaya koymak; anarşizmle ilişkili kelimeleri, terimleri ve kavramları iktidarın manipülasyonundan uzak bir şekilde hatırlamak ve hatırlatmak üzerine oluşturduk.
Özgürlük
Etimolojik olarak;
- öz :”benlik, kendi”. Eski Türkçe ö- “düşünmek, bilincinde olmak” fiilinden Eski Türkçe +uz ekiyle türetilmiştir.
- +gür unsurunun yapısı ve işlevi meçhuldür. Belki öz + gür şeklinde bileşik sıfat amaçlanmıştır. Hür sözcüğünden serbest esinlenme söz konusu olabilir.
Sözlük anlamı;
– Herhangi bir kısıtlamaya, zorlamaya bağlı olmaksızın düşünme veya davranma, herhangi bir şarta bağlı olmama durumu, serbesti.
– Her türlü dış etkiden bağımsız olarak insanın kendi iradesine, kendi düşüncesine dayanarak karar vermesi durumu, hürriyet.
Özgürlük, düşlediğini eylemek demektir. Düşüncelerini, eylemlerini şimdi şu anda hayata geçirmeyi kapsar. Özgürlük, iktidarın, mülkiyetin, otoritenin olmadığı, paylaşma ve dayanışmayla bezeli ilişki biçimleriyle gerçekleştirilebilir. Anarşizm için bireyin özgürlüğü toplumun özgürlüğü, toplumun özgürlüğü de bireyin özgürlüğüdür: “İktidarsız, mülkiyetsiz, otoritesiz ilişkiler özgürlüğün garantisidir.”
Özgürlük bir uyuma dayanır. Gönüllü sorumlulukla işleyen anarşist ilişki biçimi bireyler arası özgürlüğün uyumunu yaratır. Gönüllülük bireyin kendi iradesidir. Sorumluluk ise bireyin diğer bireylerin iradesini önemseme durumudur. Yani kolektif bir şekilde uyum içerisinde yaşamanın koşuludur. Bu kolektif uyum örgütlenerek sürdürülebilir. Bu kolektif uyumun sürdürülebilmesi de ancak örgütlü bir anarşizmin yaratılmasıyla mümkündür.
İktidarlı ilişkilere, otoriteye ve mülkiyete dayalı yaşam sahte özgürlükler yaratır. Şu anda içinde yaşadığımız sistem bu sahte özgürlüklerle bireyi kolayca aldatabilir. Birey adeta kendi iradesini kendi yönlendiriyormuş hissine kapılır. Böylelikle sahte olanla gerçek olan karışır…
Sahte özgürlük isteklerimizi ve ihtiyaçlarımızı sistemin isteklerine ve ihtiyaçlarına dönüştürür. Gerçek özgürlük çoğu zaman baskı ve şiddetle, bazen de manipülasyonla ve deformasyonla, sahteleştirilir. Bu sahte sistemle düşünemez ve sorgulayamaz hale gelen bireylere dönüşürüz. Anarşistler, sistemin sahte özgürlüklerine karşı, gerçek özgürlüğü şimdi şu an gerçekleştirmeyi önemser.
“İnsan ancak kendi kadar özgür insanların arasında özgürdür.”
Mihail Bakunin
