Mahnovşçina Kronoloji

25 OCAK 1918 – Petlyura güçleri (Amacı Rusya’dan ayrılmak olan, toprak sahipleri, kulaklar, liberal aydınlar tarafından desteklenen Ukrayna milliyetçisi burjuva hareketi), Kiev’de Ukrayna Ulusal Cumhuriyeti’ni kurdu.

3 MART 1918 – Ukrayna’yı Almanya ve Avusturya devletlerine teslim eden Brest Litovsk antlaşması imzalandı.

29 NİSAN 1918 – Almanya ve Avusturya Devletleri Ukrayna’yı işgale başladı. Petlyura’yı görevden alarak Skoropadsky Hetmanlığı’nı kurdu.

EKİM 1918 – Makhnovşçina, Skoropadksy Hetmanlığı’na karşı genel taarruz başlattı. Gulya Polye ve Ukrayna’nın güneyi özgürleştirildi. 

EKİM 1918 – Makhnovşçina kuzeye, Kiev ve Yekaterinoslav’a yöneldi. Yekaterinoslav’da Petlyura güçleri Makhnovşçina’ya Ukrayna’nın bağımsızlığı için antlaşma teklif etti. Makhnovşçina milliyetçi bir hareketle ancak savaşılacağını söyleyerek taarruz başlattı. Petlyura güçleri Yekaterinoslav’dan çıkarıldı.

ARALIK 1918 – Skoropadsky Hetmanlığı Makhnovşçina tarafından tamamen bölgeden çıkarıldı. Skoropadsky kaçtı. Gulya Polye Özgür Emekçi Komünleri ve Emekçilerin Özgür Sovyeti kuruldu.

OCAK 1919 – Beyaz Ordu generali Denikin’in ordularıyla ilk cephe hattı çekildi. Beyazlar güneyde Azak Denizi’ne kadar püskürtüldü. 

23 OCAK 1919 – Özgür bölgenin ilk kongresi yapıldı. Batıya çekilen Petlyura ve güneydeki Denikin’in saldırı hazırlıkları konuşuldu.

12 ŞUBAT 1919 – Özgür bölgenin ikinci kongresi yapıldı. 20 bin kişilik İsyan Ordusu’na katılmak üzere gönüllü seferberlik çağrısı yapıldı. Gulya Polye Devrimci Askeri Konseyi kuruldu. 

MART 1919 – Bolşevikler Makhnovşçina’ya Denikin’i yenilgiye uğratmak için Kızıl Ordu’ya katılmayı teklif etti. İsyan Ordusu’nun iç örgütlenmesini olduğu gibi koruması ve Denikin cephesinden başka bir yere yollanmaması koşuluyla askeri bir ittifak yapıldı. 

NİSAN 2019 – Ukrayna işçi ve köylülerinden oluşan Devrimci Askeri Konsey’in 3. bölge kongresi Gulya-Polye’de toplandı. Kongreye yaklaşık 2 milyon işçi ve köylüyü temsilen 72 delege katıldı. Toplantının sonuna doğru, Kızıl Ordu tümen komutanı Dibenko’dan kongreyi yasa dışı ve karşı devrimci ilan eden bir telgraf geldi. 

MAYIS 1919 – Bolşevikler Nestor Makhno’ya başarısız bir suikast girişiminde bulundu. 

MAYIS 1919 – Özgür bölgenin güneyinden Denikin’in büyük taarruzu başladı.

31 MAYIS 1919 – Devrimci Askeri Konsey Denikin’in taarruzu nedeniyle 15 Haziran için olağanüstü 4. kongre çağrısı yaptı. 

4 HAZİRAN 1919 – İsyan Ordusu güneyde Denikin’le çarpışırken Kızıl Ordu komutanı Troçki 4. kongreyi yasaklayan 1824 sayılı emrini verdi. Buna göre kongreyi düzenleyen, yayan ve katılacak olan herkes vatana ihanet cezasına çarptırılacaktı. Yüzlerce köylü infaz edildi. Komünler dağıtıldı.

TEMMUZ 1919 – Denikin güneyden ilerlemeye başladı. Yekaterinoslav ve Harkov Denikin’in eline geçti. Bölgede beyaz terör dönemi başladı. Bolşevikler karşı koymadan kuzeye çekildiler. Ukrayna’nın tümünde Bolşeviklerin silahlı gücü kalmadı. 

AĞUSTOS 1919 – İsyan Ordusu’nun batıya doğru yaklaşık 2 ay süren geri çekilmesi başladı. 

25 EYLÜL 1919 – İsyan Ordusu Kiev yakınlarındaki Uman kentinde Denikin birlikleri tarafından kuşatıldı.

26 EYLÜL 1919 – Peregonovka muharebesi başladı. Kuşatma yarıldı, İsyan Ordusu doğuya doğru tekrar taarruza geçti. 

EKİM 1919 – Büyük geri çekilmeyle Denikin’in ordularının eline geçen tüm bölgeler özgürleştirildi. Moskova seferini başlatan Denikin, İsyan Ordusu’nun taarruzu nedeniyle durmak zorunda kaldı. 

ARALIK 1919 – Bolşevikler bölgeyi özgürleştiren İsyan Ordusu’ndan Polonya cephesine gitmesini istediler. Bunun reddedilmesi üzerine, Denikin’den temizlenen Özgür Ukrayna’ya, Kızıl Ordu ikinci kez saldırmaya başladı. 

OCAK 1920 – Denikin’in Ukrayna’ya saldırısı sırasında geri çekilerek bölgedeki birliklerini Denikin’le savaşan İsyan Ordusu’na kaptıran Kızıl Ordu, bu taarruzda Çin ve Letonya alaylarını kullandı. 9 ay süren bu saldırılarda onbinlerce kişi katledildi. İsyan Ordusu mensupları, sempatizanları veya taraftarları, işgal edilen tüm köylerde kurşuna diziliyordu. Makhno’ya ve İsyan Ordusu’nun komutanlarına sayısız suikast düzenlendi. Gulya Polye, Aleksandrovsk ve Yekaterinoslav başta olmak üzere birçok bölge Bolşeviklerin eline geçti. İsyan Ordusu kıra çekildi. 

EYLÜL 1920 – Denikin’in yerine Beyaz Ordu’nun başına geçen Wrangel Ukrayna’ya saldırdı. Bolşevikler Yekaterinoslav’ı terk etmek zorunda kaldılar. Wrangel Aleksandrovsk, Gulya Polye, Berdyansk ve Sinelnikovo’yu hiçbir direnişle karşılaşmadan işgal etti.

EYLÜL 1920 – Kızıl Ordu o sırada Harkov’da üslenmiş olan Makhnovşçina’dan yardım istedi. İsyan Ordusu Wrangel’i 1 numaralı düşman olarak tanımlayarak ittifakı kabul etti.  Ukrayna Sovyet Hükümeti ile Ukrayna Devrimci İsyan Ordusu (Makhnovşçina) arasında askeri ve politik bir antlaşma imzalandı. 

EKİM 1920 – Wrangel güçlerine karşı taarruz başladı. Wrangel 3 hafta içinde bölgeden çıkarıldı, Kırım’a çekildi, kesin bir yenilgiye uğradı. 

KASIM 1920 – Wrangel tehlikesi geçtikten sonra Kızıl Ordu Gulya Polye’yi kuşattı. Kızıl Ordu’nun İsyan Ordusuna üçüncü ve son saldırısı başladı. 

AĞUSTOS 1921 – 1918 Mart’ından beri Skoropadsky, Petlyura, Denikin, Wrangel’i bozguna uğratarak tüm iktidarlarla amansız bir özgürlük kavgasına tutuşan Makhnovşçina, Kızıl Ordu’nun üçüncü ihanetinin sonucunda yenildi. Ukrayna Frunze komutasındaki Kızıl Ordu tarafından işgal edildi.